Η Γεώργαινα η Γερακάραινα
Η πρωταγωνίστρια της άλώσεως του κάστρου του Πασσαβά; Η Γεώργαινα η Γερακάραινα! Της οποίας τον σύζυγον, άρχοντα της περιφερείας του,δολίως καλέσας, ο Πασάς της Τριπόλεως, απηγχόνισεν! Ως έχοντα αφορμάς μεν μετ’ αυτού, αλλά και μετά των συγγενών του, των οποίων την δράσιν, η παρ΄δοσις και οι συμπολεμισταί των αναφέρουν. Αύτη η Γεώργαινα, κατοικούσε στον μιχόν του λιμένος Δίχοβα. Εδέχθη δε την Δευτέραν ημέρα του Πάσχα, τους συγγενείς της και πατριώτας, φίλους της οικογενείας, δια να της προσφέρουν παρηγορίαν! Αύτη όμως, τους υπέδειξε το μιας ώρας Κάστρο, και τους είπε, η παρηγοριά μου είναι η εκδίκησις.
Συσκεφθέντες αμέσως, πήραν την απόφασιν, και οπλισμένοι όπως πάντα ήσαν, επετέθησαν κατά του Κάστρου, ευρόντες τους Τούρκους στρατιώτας, ανυπόπτους, αόπλους, και κατεβασμένους κάτωθεν του λόφου, επί του τρέχοντος ποταμού Ούλιμπα. Σχεδόν άνευ αντιστάσεως, κατέλαβον το Κάστρο, και συνέλαβον την φρουράν. Εκ της οποίας άλλους μεν κράτησαν εις Μάνην, και τους εκχριστιάνησαν, άλλους δε εξεδίωξαν. Έκτοτε η ημέρα αυτή, εορτάζεται δια της περιφοράς του Σταυρού και των κουλουριών.
Αυτή είναι η ιστορία της άλωσης του Κάστρου του Πασσαβά.
Για την Ιστορίαν
Έκτοτε, εκ του ονόματος της πρωταγωνιστρίας, ο Λιμήν του αποκαλουμένου τότε Δίχοβας, μετωνομάσθη εις Λιμάνι της Γεώργαινας… Είναι δε το καλλίτερον λιμάνι του Λακωνικού κόλπου, από του οποίου ελιμενίζετο ο πειρατικός στόλος των διαφόρων κατά εποχάς Γερακαραίων. όλαι δε αι τοποθεσίαι από τον μιχόν του λιμένος μέχρι του Κάβο- Κρεμμυδαρά, έχουν ονόματα των Γερακαραίων κουρσάρων. Ο προλιμήν όπου ήτο και η βάρδια των πλοίων, λέγεται << Λυμπεράκη>> εκ του ονόματος του Λυμπεράκη Γερακάρη. Επίσης, τοιαύται ονομασίαι, είναι και επί του όπισθεν του λιμένος Όρμου Σκουταρίου, όπου διαδοχικώς ελιμενίζοντο τα πλοία.
Λιβέριος ή Λυμπεράκης Γερακάρης
Ολίγα κατά διαφόρους εποχάς, εγράφησαν, δια δε τον Λιβέριον, μερικοί, κατακρίνοντάς τον, και τίποτε δια τους κατά καιρούς εμφανισθέντας απογόνους των. Εάν ο Παπαρηγόπουλος και οι λοιποί ιστορικοί, ηγνόησαν, την όλην εθνική των δράσιν! Που μέχρι της επαναστάσεως, ολίγοι ήσαν οι Έλληνες, που απετόλμησαν, και επρόταξαν τα στήθη των, εναντίον των Τούρκων και Ενετών. Τούτο θα συμβαίνει, λόγω της κακής μοίρας των, και ίσως και του αφορισμού του Πατριιάρχου! Που πιεσθείς τότε από τον Σουλτάνον για τις ενοχλήσεις των Γερακαραίων, όστις δια των λέξεων είπε: <<Καταραμένος ο Σκούταρος και τα περίχωρά του>>.
Οι προσφέραντες δια το Έθνος την ζωήν των και την δράσιν των, είναι κατά σειράν οι εξής: Χαράλαμπος, Λιβέριος, Νικόλαος, Δρακούλης κοινώς κουρσάρος της Τζιάς, Γεώργαινα μετά του συζύγου της, Κωνσταντίνος, Καπετάν- Αλεξανδρής, Καπετάν- Πασχάλης, ως και όλα τα μέλη, δυνάμενα εις τα όπλα της οικογενείας των.
Η καταστροφή της οικογένειας
Η πάλη αυτών εναντίον των κατακτητών του Έθνους, εις δύο εκαντοετηρίδας, και η πάλη με εντοπίους τοποτηρητάς των Τούρκων, επέφερεν την σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή της οικογένειας. Την οποίαν έκτοτε έρριψαν εις την τελείαν αφάνειαν… Και ένεκεν τούτου, ουδείς εκ της οικογενενείας ευρέθη, την μνήμην των ηρώων να υπερασπιση, και δι’ αυτό πράξις των ανωτέρω, τα επιδίδουν σε άλλα ονόματα. Υπάρχουν έγγραφα, άτινα ουδέποτε παρ’ επισήμου εζητήθησαν, και ουδέποτε από τους γράφοντας ερευνήθησαν.
Ελπίζω ότι από των στηλών της εφημερίδος σας θα δημοσιευθούν. Σκουτάρι 18/7/1961 Ευχαριστών δια την δημοσίευσιν Κωνσταντίνος Γερακάρης κτηματίας.