Ξεχασμένες πατρίδες…

Επιστρέφοντας 

Λάτρης της Μάνης! Ερωτευμένος με το χώμα της, τη φύση της, τον αέρα της, τα παιδιά της, επέστρεψα το 1992 για μόνιμη εγκατάσταση. Χρόνια μετά, αφού ‘’γεύτηκα’’ την ιδιαίτερη μου πατρίδα, θέλησα ν’ αποτυπώσω αυτά που είδα, αυτά που έμαθα! Αυτά που πάντα θα διδάσκομαι απ’ αυτή τη γη των προγόνων μου. Δεν άντεχα στην σκέψη, ότι θα γίνω παιδί της πόλης, ότι κάποτε θα μιλάω στα παιδιά μου για ‘’ ‘’Ξεχασμένες  πατρίδες’’.

Δεν ήθελα να είμαι το παιδί της ντίσκο, το παιδί της αθηναϊκής νύχτας, του μπαρ, του κλαμπ, ή οτιδήποτε άλλο. Δεν ήθελα να τρώω από φαστ φουντ, δεν ήθελα ‘’ετοιματζίδικο’’ γρήγορο φαγητό της στιγμής εκείνης. Φρόντισα από μικρή ηλικία, να παρακολουθώ την μαμά μου, την γλυκειά μου μαμά, να μαγειρεύει και εγώ να μαθαίνω τις συνταγές της.

Η κυρά- Ξανθίππη

Ήταν η κυρά- Ξανθίππη στο Βαχό, με σύζυγό της το Γιάγκο με το καλό κρασί, για όσους τους γνώριζαν! Για όσους είχαν περάσει το κατώφλι τους  και είχαν φιλοξενηθεί. Υπέροχες γεύσεις, μεθυστικές μυρωδιές, ντόπια προϊόντα συνόδευαν, τα φαγητά της και τις λιχουδιές της. Βλέπεις ήταν ακόμα η εποχή του κήπου, της κατσίκας, της αγελάδας, της κότας, του γουρουνιού! Και από εκεί αντλούσε το μεγάλο ποσοστό των προϊόντων που χρησιμοποιούσε. Έτρωγες και έπινες από  το κρασί του Γιάγκου! Το κρασί του αμπελιού του, που χρόνια και χρόνια σέρβιραν στο καφενείο που διατηρούσαν στο Βαχό. Δεν πέρασε άνθρωπος από το καφενείο, για να φάει και να πιεί, και να μην είχε μαζί του και την ‘’νταμιτζάνα’’ του, για να πάρει κρασί μαζί του. Θύμησες που έχω για πολλά χρόνια στην βιβλιοθήκη του μυαλού μου. Θύμησες που μου προκαλούν ρίγη συγκίνησης, και περηφάνιας για τους αγαπημένους μου γονείς.

” Περιδιαβαίνοντας”

Μετά από χρόνια, σ’ ένα βιβλιοπωλείο, ‘’περιδιαβαίνοντας’’ με την ματιά μου τα βιβλία στους πάγκους του, σταμάτησα, σε ένα με τίτλο     ‘’ Ξεχασμένες πατρίδες’’! Μου έκανε εντύπωση ο τίτλος! Το πήρα στα χέρια μου, το ξεφύλλισα, και εκείνες οι  παλιές θύμησες της μαμάς μου ήρθαν δυνατά ρίγη συγκίνησης να διαπεράσουν μυαλό και σώμα.

Κάθισα σ’ ένα παγκάκι, με το βιβλίο ακουμπισμένο στο πλάϊ μου, προσπαθώντας ν΄ ανάψω το τσιγάρο μου. Ενοιωσα ένα χέρι, να μου παίρνει το βιβλίο, κι ανταριάστηκα. Πετάχτηκα επάνω, να του ζητήσω το λόγο! Μα είδα ένα δάκρυ στα μάτια του, και ρώτησα τι συμβαίνει!

Το βιβλίο

Γι’ αυτό το βιβλίο, παιδί μου, ένας φτασμένος αρχιμάγειρας, είπε: Κάθε γωνιά της πατρίδας μας θα έπρεπε να έχει ένα τέτοιο βιβλίο. Για να μαθαίνουν οι νεότεροι για τις ‘’ Ξεχασμένες πατρίδες’’. Γιατί παιδί μου, ήμουν πολύ νεότερος από τον παππού, αν ο άνθρωπος ξεχάσει τις ιδιαιτερότητες της γης των προγόνων του, τότε καταντάει έρμαιο των κυμάτων της ιστορίας! Μένει χωρίς πατρίδα, χωρίς χθες, χωρίς ιστορία, χωρίς ρίζες, χωρίς μνήμες, χωρίς αναμνήσεις.

Ξεκίνα, παιδί μου, από τον Πόντο και την Σμύρνη. Έλα κατηφοριακά, μέχρι την Κρήτη. Πήγαινε στην Σαρδηνία και την Κορσική. Ολοι κουβαλάνε μαζί με την ιστορία τους, τις παραδοσιακές τους συνταγές σε φαγητά και γλυκά. Και στο λέω αυτό γιατί πάντα η σε γάμους η σε χαρές η σε λύπες, η νοικοκυρά του σπιτιού θα πρόσφερε κάτι δικό της στους επισκέπτες της.

Αυτό το βιβλίο λοιπόν παιδί μου, γράφει μέσα γι αυτές τις ξεχασμένες πατρίδες! Γράφει γι’ αυτά που παρέδωσε η γιαγιά στην μάνα, η μάνα στην κόρη, και ούτω καθ’ εξής. Αλλά αυτά παιδί μου, σήμερα στην εποχή του μοντερνισμού χάθηκαν!

Ζούμε στην εποχή του φαστ φουντ, στην εποχή του πλαστικού φαγητού, στην εποχή του κατεψυγμένου φαγητού! Μα υπάρχουν οι άνθρωποι αυτοί, που κατέγραψαν, που φωτογράφισαν, τις ρίζες μας τις πατρογονικές. Και εσείς οι νέοι οφείλεται να τις μεταδώστε στα παιδιά σας. Καθώς οι καιροί είναι δύσκολοι, και ίσως να χρειαστεί πολύ σύντομα ο κήπος, η κατσίκα, και η κότα.

Μην λησμονείτε τις πατρίδες σας, μας λέει με δικά της λόγια η Ελένη η Τζικάκου στα βιβλία της, μιλώντας όχι μόνο για την διατροφική αξία της μανιάτικης διατροφής. Δεν μιλάει απλά για συνταγές μαγειρικής η ζαχαροπλαστικής. Μα μιλάει και για την αξία που έχουν στη διατροφή μας αυτά που φτιάνει η νοικοκυρά. Διάβασε το και θα με θυμηθείς.

Μια πρώτη ματιά

• Η παραδοσιακή διατροφή στη Μάνη…. Είναι ύμνος στο μανιάτικο τρόπο ζωής.
• Όσο στην πατρίδα μας γεννιούνται παιδιά και τέτοια βιβλία…. Έχομεν δικαίωμα να ελπίζομεν!
• Στην μορφή της Μάνης χρειάζεται να ρίξουμε αλλεπάληλες προσεκτικές ματιές, αν θέλουμε να γνωρίσουμε το βάθος της ψυχής και τον χαρακτήρα του λαού που την κατοικεί.
• Είναι περιττόν να ενθυμίσωμεν εις Έλληνας αναγνώστας, ότι αύτη είναι η χώρα η μετέπειτα κληθείσα Μάνη, η επί της οθωμανικής κυριαρχίας χρησιμεύσασα ως καταφύγιον άμα και προπύργιον της νεωτέρας ελληνικής αυτονομίας.
• Η διατροφή στην αρχαιότητα και σήμερα (διατροφικός πολιτισμός)
• Η τροφή και η σημασία της
• Τα τοπικά προϊόντα

Αυτά είναι μερικά από αυτά που διαβάσαμε στην αρχή του βιβλίου, θέλοντας να αποκομίσουμε το πάθος , το κουράγιο και την δύναμη της Ελένης στην επί τριών χρόνων έρευνά της, για την συγγραφή αυτή του βιβλίου.

Δεν θα αναφερθούμε προς το παρόν σε συνταγές! Θα προσπαθήσουμε μέσα από άλλα άρθρα μας να μεταδώσουμε και σε εσάς την γνώση για τις ‘’ Ξεχασμένες πατρίδες’’ της Ελένης.

Ο πόθος μας για την Μάνη

Πιστεύουμε ότι αν δεν νοιώσεις τον πόθο, να γνωρίσεις την γη των προγόνων σου δεν θα νοιώσεις τη νοστιμιά του βρεγμένου ξεροκόμματου ποτισμένο με αγνό ελαιόλαδο και για μυρωδικό τη ρίγανη και νοστιμικό την αφρίνα.

Πιστεύουμε, αγαπητέ επισκέπτη της Μάνης, ότι πρώτα πρέπει να γνωρίσεις τον διατροφικό πολιτισμό της Μάνης, και μετά να γευτείς τις νοστιμιές της.

Πιστεύουμε, αγαπητέ ξένε επισκέπτη της Μάνης, ότι χρειάζεσαι τρεις αιώνες να γνωρίσεις την Μάνη, τους Μανιάτες, την διατροφική αξία της διατροφής τους, αλλά και να γευτείς τα παραδοσιακά τους προϊόντα! Μην καθυστερείς!

Μέσα σε αυτό το βιβλίο, θα τα βρείτε όλα. Αν νοιώσετε τον πόθο που νοιώθω εγώ, τότε ελάτε στην Μάνη, για όλα τα παραπάνω.

Στην αντίθετη περίπτωση σας ευχόμαστε καλή διαμονή στον άνυδρο, άδενδρο, άγονο τόπο που μας μεγάλωσε. Σίγουρα και η φτώχεια αυτού του τόπου συγκινεί ακόμα και τους πιο σκληρόκαρδους!

Τα βιβλία της Ελένης Τζικάκου, για την Λακωνική και μανιάτικη διατροφή, θα τα βρείτε στον εκδοτικό οίκο ” ΑΔΟΥΛΩΤΗ ΜΑΝΗ”. 

Τηλέφωνα επικοινωνίας 2733053670  και κινητό τηλ. 6978991863 email : lakoniaodos@gmail.com υπεύθυνος : Γεώργιος Δημακόγιαννης