E-mail: jlazarakosdim@yahoo.gr
Ο μπάρμπας αλλά ”ελληνικά” στην επαρχία.
Ο όρος «Μπάρμπας» χρησιμοποιείται κατά κόρο θα λέγαμε στην ελληνική επαρχία και κυρίως στην ηπειρωτική. Παντού το συναντάμε, από τον Έβρο μέχρι το Ταίναρο, αλλά ακόμη και στα νησιά. Ο μπάρμπας αλλά ”ελληνικά” στην επαρχία χρησιμοποιείται πολύ τακτικά, ενώ στις μεγάλες αστικές πόλεις ελάχιστα.
Αυτό συμβαίνει διότι στις μεγαλουπόλεις και της επαρχίας ακόμη όποιος χρησιμοποιεί το λήμμα «Μπάρμπα» θεωρείται «γραφικός», «παρωχημένος», «Βλάχος», «χωριάτης», «αγράμματος» κ.λ.π. Βέβαια, το λήμμα «Μπάρμπας» είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις. Την τιμητική και την υποτιμητική, ανάλογα που, πότε και πως χρησιμοποιείται. Η λέξη «Μπάρμπας» όπως ελληνικά διαμορφώθηκε είναι ουσιαστικό αρσενικού γένους που κλίνεται (ο Μπάρμπας, του Μπάρμπα… οι Μπαρμπάδες…). Αντίθετα ο Θείος είναι επίθετο με τρία γένη (ο Θείος – η Θεία – το Θείο). Παράγωγα υποκοριστικά έχουμε: «ο Μπαρμπούλιας», «ο Μπαρμπάκος», «ο Μπαρμπίνος» και πολλά άλλα.
Η λέξη «μπάρμπας» δεν είναι ελληνική.
Αν και έχει αφομοιωθεί από τη νεωτεριστικά παραμόρφωση, ή διαμόρφωση της Γλώσσα μας, (για μένα παραμόρφωση στο βωμό του επιτήδειου εκφυλισμού). Η λέξη «μπάρμπας» δεν είναι ελληνική, είναι λατινογενής από τη λατινική λέξη «ΒΑRΒΑ – ΜΠΑΡΜΠΑ» που σημαίνει γενειοφόρος. Δηλαδή αυτός που διατηρεί γένια (μούσι) εξ ου και ο όρος «μπαρμπέρης», δηλαδή (αλλά ελληνικά) ο επαγγελματίας ή ερασιτέχνης κομμωτής (κουρέας) που με το ξυράφι και το ψαλίδι περιποιείται τις γενειάδες (μούσια). Σε μία ανομοίωση δεν θα μπορούσαμε να πούμε κάποιον «μούσια» αντί «μπάρμπα» γιατί κι εμένα ορισμένοι με λένε «μπάρμπα». αλλά δεν διατηρώ γενειάδα (μούσι). Αυτό είναι ανόμοιο και καθόλου παρόμοιο.
Τι σημαίνει η λατινογενής λέξη «μπάρμπας».
Σημαίνει θείος και με τον όρο «θείος» εννοούμε, σύμφωνα με το Εκσυγχρονισμένο 1970 ΝΕΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟΝ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Β. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ- ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΓΙΟΒΑΝΗΣ, τα εξής:
- Θείος – θεία – θείον· ο εκ θεών καταγόμενος ή προερχόμενος ή πεμφθείς ή κατά θείαν βούληση γινόμενο.
- Ο ανήκων ή ο αφιερωμένος εις τον Θεόν, ιερός, άγιος.
- Ο υπό την προστασίαν θεών – μονοθεϊστικά Θεού-.
- Έξοχος, εξαίρετος.
- Ως ουσιαστικόν το θείον, η θεότης, ο Θεός. Τα θεία, θεϊκές ενέργειες και ιδιότητες. Τα μη εγκόσμια όπως η θρησκεία.
- «Θείος ή θειός». Αδελφός πατρός ή μητρός, μπάρμπας. Εξάδελφος ή σύζυγος εξαδέλφου του πατρός ή της μητρός.
- Προσφώνηση του ηλικιωμένου ανδρός.
- Αυτά σημαίνει η λατινογενής λέξη «μπάρμπας» αλλά ελληνικά.
Να με λένε ή να μη με λένε μπάρμπα;
Αφού ερευνήσαμε το ζήτημα, δεν έχω κανένα πρόβλημα όταν με αποκαλούν μπάρμπα αλλά ελληνικά· δηλαδή με λένε θείο ή θειό και αυτοί που επιθυμούν να με τιμήσουν και οι ανόητοι που δόλια προσπαθούν να με υποτιμήσουν. Διότι και στις δύο περιπτώσεις αποδείξαμε πως η λέξη «μπάρμπας ή θείος» είναι σε όλα της, εννοιολογικά, μια εξαίρετη και ιδιαίτερα τιμητική λέξη για έναν ηλικιωμένο άνδρα και ας μην έχει γενειάδα.
Οξύμωρο και γελοίο για μένα είναι να αποκαλέσω «μπάρμπα» έναν έφηβο ή νέο άνδρα. Δεν υποτιμώ τον αποκαλούμενο, αλλά αποδεικνύω την αγραμματοσύνη μου και την αναίδειά μου. Γιατί η αναίδεια και το θράσος είναι δίδυμα τέκνα της αμάθειας ή αγνωσίας.
Επίσης δεν προσβάλλομαι, για τους ίδιους λόγους, όταν ένας λίγα χρόνια μεγαλύτερος ή μικρότερος με αποκαλεί «μπάρμπα» είτε είναι γενειοφόρος, είτε όχι. Απλά θλίβομαι γιατί ο ίδιος γίνεται αντικείμενο χλεύης από τους ακροατές του κι αυτό δεν το επιθυμώ.
Έχω συναντήσει κακούς εραστές της ρητορικής, ενδεδυμένοι με το φιδόντυμα της πονηριάς, που αγνοούν το πλατωνικό «ο πονηρός τρέχει ταχύτερα από τον θάνατο», αλλά και ότι η πονηριά δεν έχει σεβασμό για την αρετή και είναι ποταπή απομίμηση της εξυπνάδας. Όταν η πονηριά εκτιμάται, η χρηστότητα περιφρονείται.
Αυτοί οι πονηροί ρήτορες
Αυτοί οι πονηροί ρήτορες που το μόνο που τους ενδιαφέρει στον πυρήνα τους είναι το γήινο, χυδαίο υλικό τους φρόνημα δεν έμαθαν ποτέ γιατί τους το απαγόρευσε ο χαρακτήρας τους αυτό του Μενάνδρου «Του αγορητού ο χαρακτήρας είναι που πείθει όχι η ευφράδειά του». Αυτοί δεν έχουν υπόληψη και αναζητούν τη φήμη με αμπελοφιλοσοφίες γι’ αυτό μοιάζουν με καλογυαλισμένα γεμάτα τρύπες παπούτσια.
Αυτοί οι δυστυχισμένοι αν και ηλικιωμένοι, είτε γενειοφόροι ή όχι, αν τους πεις «μπάρμπα» θα προσβληθούν, θα θυμώσουν ή ακόμη και θα τσακωθούν. Αυτό το εκλαμβάνουν υποτιμητικό διότι το ερμηνεύουν σαν υπερήλικα και ερωτικά τελειωμένο. Με πολύ αγάπη τους συμβουλεύω, εγώ ο μπαρμπα-Γιάννης να αλλάξουν χαρακτήρα και πρακτικές υπενθυμίζοντας πως ο έρωτας χρόνια δεν κοιτά. Η απάντηση μου λοιπόν στο ερώτημα «Να με λένε ή να μη με λένε μπάρμπα» είναι: Δεν έχω κανένα απολύτως πρόβλημα να με λένε μπάρμπα.